DR ADRIAN MIRONAS :
Ymchwilydd Gwasanaethau Iechyd yn Technoleg Iechyd Cymru
Ar ôl cwblhau fy BSc mewn Biocemeg, dilynais MPhil mewn Bioleg Foleciwlaidd a ariannwyd trwy’r rhaglen KESS gyntaf. Yn dilyn hynny, dilynais PhD mewn Diagnosteg a Rheoli Clefydau mewn cydweithrediad â’r GIG a’r diwydiant. Roedd fy mhrosiect yn edrych ar dechnolegau newydd o’r sbectrwm genomeg swyddogaethol ar gyfer diagnosio a monitro clefydau anadlol.
Mae clefydau anadlol yn ffactorau blaenllaw marwolaeth a morbidrwydd ledled y byd. Mae diagnosis o glefydau anadlol yn aml yn gofyn am dechnegau ymledol sydd nid yn unig yn achosi trallod mawr i gleifion ond yn aml yn brin o sensitifrwydd a phenodoldeb ac yn methu â nodi camau cynnar y clefyd. Felly, mae’r amodau hynny’n parhau i fod heb gael diagnosis nes eu bod yn symud ymlaen i gamau hwyr lle mae’r difrod a achosir yn anghildroadwy.
CYDWEITHREDIAD DIWYDIANT
Mae cael dau gydweithredwr o’r sector cyhoeddus a diwydiannol wedi fy helpu i ddeall a chysyniadau pwysigrwydd yr ymchwil a wnes i ar gyfer fy PhD. Mae’r cydweithrediad hwn wedi rhoi llawer o brofiad i mi ac wedi datblygu fy nealltwriaeth yn y maes. Drwy’r cydweithrediad â GIG rwyf wedi llwyddo i ddatblygu setiau sgiliau clinigol newydd oedd yn sefyll wrth wraidd fy PhD. Mae’r cydweithio diwydiannol wedi helpu i ddeall y pwysigrwydd o gynnal ymchwil sy’n hawdd cyfieithu i’r byd go iawn ac yn gost-effeithiol. Dywedodd David Rooke “Canlyniad llwyddiannus iawn o’r holl flynyddoedd hynny o waith caled a darganfyddiadau newydd”
Mae llwyfannau genomeg swyddogaethol yn darparu cipluniau byd-eang o’r llofnodion moleciwlaidd sylfaenol sy’n digwydd gyda dechrau a dilyniant y clefyd ac sy’n gallu nodi marcwyr biolegol sy’n amrywio gyda chyflwr y clefyd. Gallai adnabod y marcwyr biolegol rhai mewn bio-hylifau hygyrch chwyldroi’r ffordd y mae clefydau anadlol yn cael eu diagnosio er mwyn caniatáu ymyriadau cynnar, monitro priodol ac ymatebolrwydd i wahanol ymyriadau therapiwtig.
Ar hyn o bryd rwy’n gweithio fel Ymchwilydd Gwasanaethau Iechyd yn Technoleg Iechyd Cymru, sy’n gorff cenedlaethol sy’n cael ei ariannu gan Lywodraeth Cymru ac sy’n cael ei gynnal o fewn GIG Cymru. Mae fy ngwaith yn canolbwyntio’n bennaf ar arfarnu technolegau iechyd a gofal meddygol gan gynnwys cyhoeddi canllawiau annibynnol a chenedlaethol yn seiliedig ar y dystiolaeth a’r arbenigedd gorau sydd ar gael.
EFFAITH
Mae gweithredu marcwyr biolegol mewn ymarfer clinigol yn dangos y llwybr mwyaf cynaliadwy ar gyfer gwneud diagnosis, monitro a rheoli clefydau anadlol fel rhan o faes iechyd y cyhoedd a gallai ganiatáu ymhellach i ddatblygu profion pwynt gofal i sicrhau’r buddion mwyaf posibl. Gallai’r cyfieithu darganfyddiadau rhai mewn ymarfer clinigol yn adlewyrchu gwell gofal i gleifion drwy hwyluso diagnosis cynnar yn ogystal â chaniatáu ar gyfer ymyriadau meddygaeth personol drwy ddewis yr ymyriad therapiwtig mwyaf priodol ar gyfer claf penodol. Gallai’r effaith bosibl sy’n gysylltiedig â chyfieithu’r prosiect hwn fod yn gysylltiedig â gostyngiad mewn marwolaethau ac afiachusrwydd, mwy o oroesi a gwell ansawdd bywyd i’r cleifion sy’n dioddef o glefydau anadlol.
Mae’r ddelwedd yn dangos sut y cafodd DNA plasmid ei dorri gan ensym yn ddarnau amrywiol. Mae electrofforesis gel agarose yn dechneg a ddefnyddir yn aml ar gyfer delweddu darnau DNA gan ei fod yn gweithredu fel “rhidyll” lle mae’r gwahanol ddarnau yn mudo dros dro mewn maes trydanol ac yn cael eu gwahanu yn ôl maint. Po fwyaf yw’r darnau, yr arafach fydd y mudo a’r pellter a deithir o ben y gel. Caiff lliw ei ychwanegu i’r darnau DNA i’w gwneud yn weladwy o dan olau uwchfioled. Cyflwynwyd y ddelwedd hon yng nghystadleuaeth Delweddau Ymchwil KESS 2 yn y Digwyddiad Blynyddol, 2018.
UCHAFBWYNTIAU CYFRANOGIAD KESS 2
Yn ystod fy MPhil a PhD, mwynheais gymryd rhan yn yr holl ddigwyddiadau a drefnwyd gan dîm KESS 2. Rwyf wedi cael cyfle i fynychu sawl Ysgol Gradd. Trawswladol ym Mhortiwgal, Gwlad Belg, Cymru a Sweden yn ogystal ag Ysgol Radd. preswyl neu ddigwyddiadau blynyddol.
Yn ogystal â chynnig y platfform gorau i mi ddatblygu’n broffesiynol, fe wnaeth KESS 2 fy helpu i ddatblygu’n bersonol fel unigolyn o fewn yr hyn rwy’n hoffi ei alw’n “Deulu KESS 2”. Trwy gymryd rhan yn yr Ysgolion Gradd. Trawswladol a Digwyddiadau Blynyddol, cefais gyfle i arddangos a lledaenu fy ymchwil i’r gymuned ehangach o rhanddeiliaid ac ymchwilwyr eraill yn ogystal â rhwydweithio a gwneud cysylltiadau â ymchwilwyr ledled y byd.
Mae cyflwyno fy ymchwil ac ennill gwobrau poster a chyflwyniad yn dyst byw o’r modd y cefais gefnogaeth a meithrin yn ystod fy addysg ar gyfer datblygu setiau hanfodol o sgiliau sy’n greiddiol i bob gweithiwr proffesiynol. Ni allwn argymell digon ar y rhaglen a gobeithio bod fy holl gyfoedion yn cael cyfle i brofi taith debyg a gefais wrth ymgymryd â fy astudiaethau ôl-raddedig gyda KESS 2.
Adrian yn ennill y wobr am Gyflwyniad Cyffredinol Canmoliaethus yn Digwyddiad Blynyddol KESS 2 yng Nghaerdydd, 2018.
POSTER YMCHWIL
Menter sgiliau lefel uwch Cymru gyfan sy’n cael ei harwain gan Brifysgol Bangor ar ran y sector AU yng Nghymru yw Ysgoloriaethau Sgiliau’r Economi Wybodaeth (KESS 2). Mae’n cael ei hariannu’n rhannol gan raglen gydgyfeirio Cronfa Gymdeithasol Ewrop (ESF) Llywodraeth Cymru ar gyfer Gorllewin Cymru a’r Cymoedd. Am ragor o wybodaeth am sut y gallai eich sefydliad elwa o gymryd rhan yn KESS 2, cysylltwch â thîm canolog KESS 2 ym Mangor ar: kess2@bangor.ac.uk
